سبدگردانی یا مدیریت پرتفوی، خدمتی است که توسط شرکت‌های سبدگردان به سرمایه‌گذاران ارائه می‌شود. در این خدمت، سبدگردان به جای سرمایه‌گذار، اوراق بهادار مانند سهام، اوراق خزانه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و … را خرید و فروش می‌کند و به طور کلی مسئولیت مدیریت دارایی‌های سرمایه‌گذار را بر عهده می‌گیرد.
هدف اصلی سبدگردانی، کسب سود بیشتر برای سرمایه‌گذار از طریق مدیریت اصولی سبد اوراق بهادار او است.
سبدگردان با تحلیل بازار، انتخاب اوراق بهادار مناسب و مدیریت ریسک تلاش می‌کند تا به این هدف دست پیدا کند.
بازارگردانی در بورس، فعالیتی تخصصی است که به منظور ایجاد نقدشوندگی و ثبات در معاملات اوراق بهادار در بازار انجام می‌شود. بازارگردان با خرید و فروش اوراق بهادار به طور مستمر، عرضه و تقاضا را در بازار متعادل می‌کند و از نوسانات شدید قیمت جلوگیری می‌کند.
به عبارت ساده‌تر، بازارگردان نقشی مانند واسطه بین خریداران و فروشندگان اوراق بهادار ایفا می‌کند و به این ترتیب به افزایش حجم معاملات و کاهش نوسانات قیمت اوراق بهادار کمک می‌کند.
وظایف اصلی بازارگردان:
- خرید اوراق بهادار در زمان کاهش تقاضا: در صورتی که تقاضا برای اوراق بهادار در بازار کاهش یابد، بازارگردان با خرید اوراق بهادار از قیمت‌های پایین، از افت شدید قیمت جلوگیری می‌کند.
- فروش اوراق بهادار در زمان افزایش تقاضا: در صورتی که تقاضا برای اوراق بهادار در بازار افزایش یابد، بازارگردان با فروش اوراق بهادار از قیمت‌های بالا، از افزایش شدید قیمت جلوگیری می‌کند.
- اعلام قیمت پیشنهادی خرید و فروش: بازارگردان موظف است قیمت پیشنهادی خرید و فروش خود را به طور شفاف در سامانه معاملات بورس اعلام کند.
- رعایت ضوابط و مقررات سازمان بورس: بازارگردان باید فعالیت خود را طبق ضوابط و مقررات ابلاغی از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار انجام دهد.
فهرست مطالب:
فرق سبدگردان و بازارگردان
سبدگردانی و بازارگردانی هر دو از فعالیت‌های تخصصی در بازار سرمایه هستند، اما با اهداف و وظایف متفاوتی انجام می‌شوند.
در اینجا به بررسی تفاوت‌های کلیدی بین سبدگردانی و بازارگردانی می‌پردازیم:
هدف:
- سبدگردانی: هدف اصلی سبدگردانی، کسب سود برای سرمایه‌گذاران از طریق مدیریت سبد اوراق بهادار آنها است. سبدگردان با توجه به اهداف سرمایه‌گذاری، میزان ریسک‌پذیری و شرایط بازار برای سرمایه‌گذار سودآوری ایجاد می‌کند.
- بازارگردانی: هدف اصلی بازارگردانی، ایجاد نقدشوندگی و ثبات در معاملات اوراق بهادار در بازار است. بازارگردان با خرید و فروش اوراق بهادار به طور مستمر، عرضه و تقاضا را در بازار متعادل می‌کند و از نوسانات شدید قیمت جلوگیری می‌کند.
مشتری:
- سبدگردانی: سبدگردان به سرمایه‌گذاران خرد و کلان خدمات ارائه می‌دهد. هر سرمایه‌گذار با توجه به نیازها و شرایط خود، سبد سرمایه‌گذاری منحصر به فرد خود را خواهد داشت.
- بازارگردانی: بازارگردان با بورس اوراق بهادار و سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر بر بازار، طرف قرارداد است. بازارگردان برای اوراق بهادار مشخصی که توسط سازمان بورس تعیین می‌شود، وظایف بازارگردانی را انجام می‌دهد.
نحوه فعالیت:
- سبدگردانی: سبدگردان با تحلیل بازار، انتخاب اوراق بهادار مناسب و مدیریت سبد سرمایه‌گذاری به طور مستمر، برای سرمایه‌گذاران خود سودآوری ایجاد می‌کند. سبدگردان موظف است گزارش‌های دوره‌ای از عملکرد سبد به سرمایه‌گذار ارائه دهد.
- بازارگردانی: بازارگردان با خرید و فروش اوراق بهادار در بازار به طور مستمر، عرضه و تقاضا را متعادل می‌کند. بازارگردان باید قیمت پیشنهادی خرید و فروش خود را در سامانه معاملات بورس به طور شفاف اعلام کند.
قوانین و مقررات:
- سبدگردانی: فعالیت سبدگردانی توسط سازمان بورس و اوراق بهادار نظارت و کنترل می‌شود. سبدگردانان باید دارای مجوز فعالیت از این سازمان باشند و طبق قوانین و مقررات مربوطه عمل کنند.
- بازارگردانی: فعالیت بازارگردانی نیز توسط سازمان بورس و اوراق بهادار نظارت و کنترل می‌شود. بازارگردانان باید طبق دستورالعمل‌ها و ضوابط ابلاغی از سوی سازمان بورس عمل کنند.
مزایا:
- سبدگردانی: سبدگردانی می‌تواند به کسب سود بیشتر برای سرمایه‌گذاران منجر شود. همچنین سبدگردان وظایف مدیریت سبد، تحلیل بازار و انتخاب اوراق بهادار را بر عهده می‌گیرد و از سرمایه‌گذاران در این زمینه بی‌نیاز می‌کند.
- بازارگردانی: بازارگردانی به افزایش نقدشوندگی و ثبات در معاملات اوراق بهادار در بازار کمک می‌کند. این امر به نفع سرمایه‌گذاران و کل بازار سرمایه خواهد بود.
معایب:
- سبدگردانی: سبدگردانی می‌تواند هزینه‌بر باشد. سبدگردانان در ازای خدمات خود، درصدی از سود سبد را به عنوان کارمزد دریافت می‌کنند.
- بازارگردانی: بازارگردانی ممکن است با تداخل در روند طبیعی عرضه و تقاضا در بازار همراه باشد. همچنین در برخی موارد، بازارگردانان ممکن است به دنبال کسب سود از نوسانات قیمت باشند که به ضرر سرمایه‌گذاران خواهد بود.
مزایای سبدگردانی
- کسب سود بیشتر برای سرمایه‌گذار: سبدگردانان با تخصص و تجربه خود می‌توانند اوراق بهادار مناسب را در زمان مناسب خرید و فروش کنند و به این ترتیب سود بیشتری برای سرمایه‌گذار کسب کنند.
- مدیریت ریسک: سبدگردانان با استفاده از روش‌های مختلف، ریسک سرمایه‌گذاری را مدیریت می‌کنند و از ضررهای احتمالی سرمایه‌گذار جلوگیری می‌کنند.
- صرفه‌جویی در وقت و انرژی: سبدگردانی به سرمایه‌گذارانی که وقت یا تخصص کافی برای مدیریت سبد خود را ندارند، کمک می‌کند تا به راحتی و بدون صرف وقت و انرژی، سرمایه‌گذاری خود را مدیریت کنند.
- دسترسی به تخصص و تجربه: سبدگردانان از متخصصان و کارشناسان مجرب بازار سرمایه هستند که می‌توانند از دانش و تجربه خود برای سودآوری بیشتر سرمایه‌گذار استفاده کنند.
معایب سبدگردانی
- هزینه‌های سبدگردانی: سبدگردانان در ازای خدمات خود، درصدی از سود سبد را به عنوان کارمزد دریافت می‌کنند.
- محدودیت در انتخاب اوراق بهادار: در برخی از روش‌های سبدگردانی، سرمایه‌گذار ممکن است در انتخاب اوراق بهادار محدودیت داشته باشد.
- احتمال عدم کسب سود: هیچ تضمینی برای کسب سود در سبدگردانی وجود ندارد و سرمایه‌گذار ممکن است در نهایت با ضرر مواجه شود.
انواع سبدگردانی
- سبدگردانی اختصاصی: در این روش، سبدگردانی به طور انحصاری برای هر سرمایه‌گذار و با توجه به شرایط و نیازهای او طراحی می‌شود.
- سبدگردانی عمومی: در این روش، سبدگردانی برای گروهی از سرمایه‌گذاران با شرایط مشابه طراحی می‌شود.
- سبدگردانی مختلط: در این روش، از ترکیبی از سبدگردانی اختصاصی و عمومی استفاده می‌شود.
مراحل سبدگردانی
- انعقاد قرارداد: سرمایه‌گذار با شرکت سبدگردان قرارداد می‌بندد و شرایط سبدگردانی را مشخص می‌کند.
- تحلیل بازار و انتخاب اوراق بهادار: سبدگردان با تحلیل بازار و بررسی عوامل مختلف، اوراق بهادار مناسب را برای سبد سرمایه‌گذار انتخاب می‌کند.
- خرید و فروش اوراق بهادار: سبدگردان با توجه به استراتژی سبدگردانی، اوراق بهادار را در زمان مناسب خرید و فروش می‌کند.
- مدیریت ریسک: سبدگردان با استفاده از روش‌های مختلف، ریسک سرمایه‌گذاری را مدیریت می‌کند.
- ارائه گزارش‌های دوره‌ای: سبدگردان به طور دوره‌ای به سرمایه‌گذار گزارش عملکرد سبد را ارائه می‌دهد.
نکات مهم در انتخاب سبدگردان
- سابقه و مجوز شرکت سبدگردان: قبل از انتخاب سبدگردان، حتماً از سابقه و مجوز شرکت سبدگردان از سازمان بورس و اوراق بهادار اطمینان حاصل کنید.
- سابقه و تجربه سبدگردان: سبدگردان باید از تجربه و دانش کافی در زمینه بازار سرمایه برخوردار باشد.
- هزینه‌های سبدگردانی: قبل از انعقاد قرارداد، از هزینه‌های سبدگردانی و نحوه محاسبه آنها مطلع شوید.
- استراتژی سبدگردانی: از سبدگردان در مورد استراتژی سبدگردانی و نحوه مدیریت سبد خود سوال کنید.
- محدودیت‌های سبدگردانی: از محدودیت‌های احتمالی سبدگردانی، مانند محدودیت در انتخاب اوراق بهادار، مطلع شوید.
نهادهای مجاز به انجام بازارگردانی در ایران
طبق ماده 84 آیین‌نامه اجرایی تبادل اوراق بهادار مصوب سازمان بورس و اوراق بهادار، نهادهای زیر می‌توانند به انجام فعالیت بازارگردانی در بورس اوراق بهادار ایران بپردازند:
-
کارگزاری‌های دارای مجوز:
- کارگزاری‌ها به عنوان یکی از نهادهای اولیه بازار سرمایه، می‌توانند با اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان بازارگردان در معاملات اوراق بهادار شرکت کنند.
- برای دریافت مجوز بازارگردانی، کارگزاری‌ها باید شرایط و معیارهای تعیین شده توسط سازمان بورس را مانند سابقه فعالیت، توان مالی، تخصص و تجربه در بازارگردانی را احراز کنند.
-
شرکت‌های تامین سرمایه:
- شرکت‌های تامین سرمایه به عنوان نهادهای واسطه در بازار سرمایه، می‌توانند با اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان بازارگردان در معاملات اوراق بهادار شرکت کنند.
- شرکت‌های تامین سرمایه برای دریافت مجوز بازارگردانی، باید شرایط و معیارهای تعیین شده توسط سازمان بورس را مانند توان مالی، تخصص و تجربه در بازارگردانی، تعهد به انجام تعهدات را احراز کنند.
-
سایر نهادهای مجاز:
- سازمان بورس و اوراق بهادار می‌تواند با بررسی شرایط و توانایی سایر نهادها، به آنها مجوز بازارگردانی در اوراق بهادار خاص را اعطا کند.
- این نهادها باید توانایی و تخصص لازم برای انجام فعالیت بازارگردانی را داشته باشند و تعهدات مربوط به این فعالیت را به طور کامل انجام دهند.
نکات مهم:
- اخذ مجوز: تمامی نهادهایی که قصد دارند به فعالیت بازارگردانی بپردازند، باید از سازمان بورس و اوراق بهادار مجوز لازم را اخذ کنند.
- رعایت ضوابط و مقررات: بازارگردانان موظفند فعالیت خود را طبق ضوابط و مقررات ابلاغی از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار انجام دهند.
- نظارت سازمان بورس: سازمان بورس و اوراق بهادار بر فعالیت بازارگردانان نظارت می‌کند و در صورت مشاهده هرگونه تخلفی، با آنها برخورد خواهد کرد.
هدف از ارائه مجوز بازارگردانی به نهادهای مختلف، افزایش نقدشوندگی، ثبات و شفافیت در معاملات اوراق بهادار و در نهایت، توسعه و ارتقای بازار سرمایه ایران است.
سبد گردان و بازار گردان
-
سبدگردان کیست و چه کاری انجام می‌دهد؟
- سبدگردان متخصصی است که به مدیریت سبد اوراق بهادار سرمایه‌گذاران می‌پردازد. هدف سبدگردان کسب سود برای سرمایه‌گذاران از طریق انتخاب و خرید و فروش اوراق بهادار مناسب در زمان‌های مناسب است.
-
بازارگردان کیست و چه کاری انجام می‌دهد؟
- بازارگردان متخصصی است که به ایجاد نقدشوندگی و ثبات در معاملات اوراق بهادار در بازار می‌پردازد. بازارگردان با خرید و فروش اوراق بهادار به طور مستمر، عرضه و تقاضا را در بازار متعادل می‌کند و از نوسانات شدید قیمت جلوگیری می‌کند.
-
تفاوت سبدگردان و بازارگردان چیست؟
- هدف: سبدگردان به دنبال کسب سود برای سرمایه‌گذاران است، در حالی که بازارگردان به دنبال ایجاد نقدشوندگی و ثبات در بازار است.
- مشتری: سبدگردان به سرمایه‌گذاران خدمات ارائه می‌دهد، در حالی که بازارگردان با بورس اوراق بهادار و سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر بر بازار، طرف قرارداد است.
- نحوه فعالیت: سبدگردان با تحلیل بازار، انتخاب اوراق بهادار مناسب و مدیریت سبد سرمایه‌گذاری به طور مستمر، برای سرمایه‌گذاران خود سودآوری ایجاد می‌کند. بازارگردان با خرید و فروش اوراق بهادار در بازار به طور مستمر، عرضه و تقاضا را متعادل می‌کند.
-
مزایای سبدگردانی چیست؟
- کسب سود بیشتر: سبدگردان می‌تواند با تخصص و دانش خود، سود بیشتری برای سرمایه‌گذاران کسب کند.
- مدیریت سبد: سبدگردان وظایف مدیریت سبد، تحلیل بازار و انتخاب اوراق بهادار را بر عهده می‌گیرد و از سرمایه‌گذاران در این زمینه بی‌نیاز می‌کند.
- کاهش ریسک: سبدگردان با تنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری، ریسک سرمایه‌گذاری را برای سرمایه‌گذاران کاهش می‌دهد.
-
معایب سبدگردانی چیست؟
- هزینه: سبدگردانی می‌تواند هزینه‌بر باشد. سبدگردانان در ازای خدمات خود، درصدی از سود سبد را به عنوان کارمزد دریافت می‌کنند.
- عدم تضمین سود: سبدگردانی سود قطعی را تضمین نمی‌کند. سود سبد به شرایط بازار و عملکرد اوراق بهادار بستگی دارد.
-
مزایای بازارگردانی چیست؟
- نقدشوندگی: بازارگردانی به افزایش نقدشوندگی و ثبات در معاملات اوراق بهادار در بازار کمک می‌کند. این امر به نفع سرمایه‌گذاران و کل بازار سرمایه خواهد بود.
- کاهش نوسانات قیمت: بازارگردانی با متعادل کردن عرضه و تقاضا، از نوسانات شدید قیمت اوراق بهادار جلوگیری می‌کند.
-
معایب بازارگردانی چیست؟
- تداخل در روند طبیعی بازار: بازارگردانی ممکن است با تداخل در روند طبیعی عرضه و تقاضا در بازار همراه باشد.
- منافع بازارگردان: در برخی موارد، بازارگردانان ممکن است به دنبال کسب سود از نوسانات قیمت باشند که به ضرر سرمایه‌گذاران خواهد بود.
-
چه کسانی می‌توانند از خدمات سبدگردانی استفاده کنند؟
- همه افراد می‌توانند از خدمات سبدگردانی استفاده کنند. اما سبدگردانی برای سرمایه‌گذاران خرد و کلان که به دنبال کسب سود بیشتر از طریق سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار هستند، مناسب‌تر است.
-
چه کسانی باید از خدمات بازارگردانی استفاده کنند؟
- همه افراد به طور غیرمستقیم از مزایای بازارگردانی بهره‌مند می‌شوند. اما بازارگردانی به طور خاص برای سرمایه‌گذاران که به دنبال نقدشوندگی و ثبات بیشتر در بازار اوراق بهادار هستند، مفید خواهد بود.
-
چگونه می‌توانم سبدگردان یا بازارگردان مورد اعتماد پیدا کنم؟
- استعلام از سازمان بورس و اوراق بهادار
- مطالعه نظرات و تجربیات سایر سرمایه‌گذاران
- بررسی سوابق و عملکرد سبدگردان یا بازارگردان
- مشورت با متخصصان بازار سرمایه
ممنون که تا پایان مقاله “فرق سبدگردان و بازارگردان” همراه ما بودید.
بیشتر بخوانید:
نظرات کاربران