سهام عدالت، یکی از برنامه‌های خصوصی‌سازی در ایران است که در سال ۱۳۸۴ با هدف انتقال مالکیت ۴۰ درصد از دارایی‌های دولتی به اقشار ضعیف و کم‌درآمد جامعه آغاز شد. این برنامه با تفسیر جدید رهبر جمهوری اسلامی ایران از اصل ۴۴ قانون اساسی ممکن شد. بر اساس این برنامه، هر شهروند ایرانی که دارای کد ملی باشد، می‌تواند دریافت‌کننده سهام عدالت باشد. سهام عدالت به‌صورت یک سبد سهامی از شرکت‌ها و کارخانه‌های دولتی به سهامداران تعلق می‌گیرد و سود آن به‌صورت سالانه واریز می‌شود.
در سال ۱۳۹۹، با موافقت رهبر جمهوری اسلامی ایران، سهام عدالت آزاد شد و سهامداران مجاز شدند تا با رعایت تشریفات، سهام عدالت خود را در بورس بفروشند. برای این کار، سهامداران باید از طریق سامانه‌های الکترونیکی سهام عدالت، روش «سهامداری مستقیم» را انتخاب کنند و با کارگزاری مفید یا سایر کارگزاری‌های مجاز، اقدام به فروش سهام خود کنند.
برای استفاده از سامانه‌های سهام عدالت، سهامداران باید از طریق سایت‌های sahamedalat.ir و ddn.csdiran.ir و با وارد کردن کد ملی و رمز عبور خود، وارد پنل کاربری شوند.
در این پنل، می‌توانند شماره شبا، شماره موبایل، ارزش سبد سهام، تاریخچه سود واریزی و سایر اطلاعات مربوط به سهام عدالت خود را مشاهده و ویرایش کنند. همچنین، می‌توانند روش سهامداری خود را انتخاب کنند و در صورت تمایل، سهام عدالت خود را آزاد کنند.
فهرست مطالب:
خرید سهام عدالت چگونه است؟
در حال حاضر، امکان خرید سهام عدالت از طریق دولت وجود ندارد. طرح سهام عدالت یک برنامه دولتی بود که در سال 1386 اجرا شد و به افرادی که در آن زمان مشمول این برنامه بودند، تسهیلات اعطا کرد. این تسهیلات به‌صورت سهام شرکت‌های دولتی و نیمه دولتی ارائه شد که در یک سبد قرار داشتند. مشمولان طرح می‌توانستند با پرداخت اقساط ماهانه، مالکیت سهام را به دست آورند.
همان‌طور که گفته شد، طرح سهام عدالت یک برنامه محدود و یک‌باره بود و تنها برای افرادی که در زمان اجرای طرح مشمول شده بودند، امکان‌پذیر بود. بنابراین، در حال حاضر امکان خرید سهام عدالت از طریق دولت وجود ندارد. این برنامه تاریخی خاص داشت و پس از اجرای یک‌باره‌اش، دیگر به‌صورت معمولی ادامه پیدا نکرد. البته چندین دفعه در سالهای گذشته مسئولین مربوطه قول دادهاند که به جاماندگان، سهام عدالت اختصاص یابد، ولی هنوز این وعده ها تا این تاریخ محقق نشده است.
لیست شرکت‌های سهام عدالت
در حال حاضر، 49 شرکت در سبد سهام عدالت وجود دارد که در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران معامله می‌شوند. این شرکت‌ها در صنایع مختلف فعالیت می‌کنند، از جمله:
صنعت خودروسازی: ایران خودرو، سایپا، ایران خودرو دیزل، کرمان موتور، بهمن موتور، پارس خودرو، زامیاد، مدیران خودرو
صنعت معدنی: گل گهر، چادرملو، فولاد مبارکه، ذوب آهن اصفهان، میدکو، فولاد خوزستان، فولاد خراسان، فولاد امیرکبیر، فولاد کاوه جنوب
صنعت نفت و گاز: ملی نفت ایران، پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت تهران، پالایش نفت تبریز، پالایش نفت بندرعباس، پتروشیمی پارس، پتروشیمی شیراز، پتروشیمی خوزستان، پتروشیمی بوعلی سینا
صنعت سیمان: سیمان تهران، سیمان ساوه، سیمان سپاهان، سیمان خوزستان، سیمان مازندران، سیمان هگمتانه، سیمان آبیک، سیمان کردستان، سیمان شرق
صنعت بانکی: بانک ملت، بانک تجارت، بانک صادرات ایران، بانک ملی ایران، بانک سپه، بانک کشاورزی، بانک مسکن، بانک رفاه کارگران، بانک توسعه صادرات ایران
صنعت بیمه: بیمه ایران، بیمه سامان، بیمه آسیا، بیمه پاسارگاد، بیمه ملت، بیمه پارسیان، بیمه کارآفرین، بیمه ایران زندگی، بیمه سامان زندگی
صنعت غذایی: شکر قند، کشت و دام صنعتی پارس، شیر پاستوریزه پگاه، لبنیات میهن، گروه صنعتی گلرنگ، کشت و صنعت شهداب یزد، پگاه گلستان، لبنیات پاک، گروه صنعتی مینو
صنعت دارویی: داروسازی دکتر عبیدی، داروسازی پارس، داروسازی سبحان دارو، داروسازی اکتوورکو، داروسازی رازک، داروسازی کیمی دارو، داروسازی امین، داروسازی نیکو دارو، داروسازی تهران شیمی
صنعت مخابرات: ایرانسل، مخابرات ایران، شرکت ملی پست ایران
صنعت فناوری اطلاعات: گروه صنعتی ایران خودرو دیزل، گروه صنعتی گلرنگ، گروه صنعتی مینو
روش‌های مستقیم یا غیرمستقیم مدیریت سهام عدالت
سهامداران می‌توانند از دو روش مستقیم یا غیرمستقیم برای مدیریت سهام عدالت خود استفاده کنند.
1.روش مستقیم
در روش مستقیم، سهامداران به‌طور مستقیم مدیریت سهام عدالت خود را بر عهده می‌گیرند. در این روش، سهام عدالت به‌صورت یکجا به حساب سهامدار در کارگزاری بورس منتقل می‌شود. سهامدار می‌تواند با استفاده از کد معاملاتی خود، اقدام به خرید و فروش سهام عدالت خود کند.
2.روش غیرمستقیم
در روش غیرمستقیم، سهام عدالت به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی (سیپاد) واگذار می‌شود. در این روش، سهامدار به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) وکالت می‌دهد تا سهام عدالت خود را به شرکت سیپاد واگذار کند. شرکت سیپاد با استفاده از دانش و تجربه مدیران خود، اقدام به مدیریت سهام عدالت می‌کند.
تفاوت بین روش مستقیم و غیرمستقیم مدیریت سهام عدالت
تفاوت اصلی بین روش مستقیم و غیرمستقیم مدیریت سهام عدالت در این است که در روش مستقیم، سهامدار مدیریت سهام عدالت خود را بر عهده می‌گیرد، اما در روش غیرمستقیم، مدیریت سهام عدالت به شرکت سیپاد واگذار می‌شود.
مزایای روش مستقیم:
- استقلال در مدیریت سهام عدالت: در روش مستقیم، سهامدار استقلال کامل در مدیریت سهام عدالت خود دارد.
- امکان کسب سود بیشتر: در روش مستقیم، سهامدار می‌تواند با دانش و تجربه خود، اقدام به خرید و فروش سهام عدالت کند و سود بیشتری کسب کند.
معایب روش مستقیم:
- نیاز به دانش و تجربه در بازار بورس: مدیریت سهام عدالت در روش مستقیم، نیاز به دانش و تجربه در بازار بورس دارد.
- ریسک بالاتر: مدیریت سهام عدالت در روش مستقیم، ریسک بالاتری نسبت به روش غیرمستقیم دارد.
مزایای روش غیرمستقیم:
- عدم نیاز به دانش و تجربه در بازار بورس: مدیریت سهام عدالت در روش غیرمستقیم، نیاز به دانش و تجربه در بازار بورس ندارد.
- ریسک کمتر: مدیریت سهام عدالت در روش غیرمستقیم، ریسک کمتری نسبت به روش مستقیم دارد.
معایب روش غیرمستقیم:
- وابستگی به شرکت سیپاد: مدیریت سهام عدالت در روش غیرمستقیم، به شرکت سیپاد وابسته است.
- امکان کسب سود کمتر: در روش غیرمستقیم، سهامدار نمی‌تواند با دانش و تجربه خود، اقدام به خرید و فروش سهام عدالت کند و سود بیشتری کسب کند.
انتخاب روش مناسب
انتخاب روش مناسب برای مدیریت سهام عدالت، به عوامل مختلفی مانند میزان دانش و تجربه در بازار بورس، میزان ریسک‌پذیری و هدف از سرمایه‌گذاری بستگی دارد. اگر سهامدار دانش و تجربه کافی در بازار بورس دارد و به دنبال کسب سود بیشتر است، روش مستقیم مناسب‌تر است. اگر سهامدار دانش و تجربه کافی در بازار بورس ندارد و به دنبال کاهش ریسک سرمایه‌گذاری خود است، روش غیرمستقیم مناسب‌تر است.
آیا سهام عدالت قابل فروش است؟
آیا سهام عدالت قابل فروش است
همان‌طور که پیشتر اشاره شده، بخش بورسی سهام عدالت از سال ۱۳۹۹ (2020-2021) آزادسازی شد و امکان فروش سهام عدالت برای عموم مردم ایجاد شد. در ابتدا، مشخص شده بود که سهامداران می‌توانند تا ۳۰ درصد از سهام خود را به‌صورت یکجا یا تدریجی بفروشند. اما به دلیل مشکلات مختلف، این فرآیند با مشکلاتی مواجه شد و توقف فروش سهام عدالت رخ داد.
علت توقف فروش سهام عدالت می‌تواند به موارد زیر برگردد:
- حجم بالای فروش سهام عدالت: در چند ماه ابتدایی آزادسازی سهام عدالت، حجم فروش بسیار بالا بود. این حجم زیاد از سهام عدالت که به بازار عرضه می‌شد، باعث شد که قیمت این سهام‌ها کاهش پیدا کند و بسیاری از سهامداران از این مسئله ناراضی شوند.
- عدم تجربه کافی سهامداران عدالت: بسیاری از سهامداران عدالت تا قبل از این فرآیند تجربه کافی در بازار بورس نداشتند. این عدم تجربه و آشنایی با عملکرد بازار، باعث شد که بسیاری از آن‌ها در فروش سهام خود دچار ضرر شوند.
- بحران اقتصادی: در سال ۱۳۹۹ (2020-2021)، ایران با بحران اقتصادی مواجه بود. این بحران اقتصادی باعث کاهش ارزش دارایی‌ها و دارایی‌های سهامداران عدالت شد. این موضوع نیز به توقف فروش سهام عدالت کمک کرد.
بنابراین، توقف فروش سهام عدالت به دلایل مختلفی از جمله حجم بالای فروش، عدم تجربه سهامداران و بحران اقتصادی رخ داد. این واقعه نشان‌دهنده مشکلات و چالش‌هایی است که ممکن است در فرآیند آزادسازی سهام عدالت پیش بیاید.
سخن پایانی
در پایان، می‌توان به این نکته اشاره کرد که سهام عدالت یک فرصت سرمایه‌گذاری بلندمدت است. سهامداران عدالت باید در تصمیم‌گیری برای فروش سهام عدالت خود، این نکته را در نظر داشته باشند که فروش سهام عدالت می‌تواند باعث کاهش ارزش سهام عدالت شود.
همچنین، سهامداران عدالت باید از آخرین اخبار و تصمیمات مربوط به سهام عدالت آگاه باشند. دولت ایران ممکن است در آینده تصمیم بگیرد که فروش سهام عدالت را آزاد کند. در این صورت، سهامداران عدالت باید با آگاهی از شرایط بازار بورس، تصمیم مناسب برای فروش سهام عدالت خود را اتخاذ کنند. امیدوارم این محتوا برای شما مفید واقع شود.
ممنون که تا پایان مقاله “خرید سهام عدالت چگونه است؟” همراه ما بودید.
بیشتر بخوانید:
نظرات کاربران